Ważne przeciwwskazania
Lekarz ma prawo podjąć decyzję o nieprzepisaniu środka antykoncepcyjnego w przypadku istnienia przeciwwskazań do jego stosowania u danej pacjentki.
Dla przykładu, stwierdzono istnienie wielu poważnych przeciwwskazań do stosowania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia nie wolno ich stosować u pacjentek ze stwierdzonymi obecnie lub w przeszłości chorobami sercowo-naczyniowymi, w tym zakrzepicą tętniczą lub żylną, chorobą niedokrwienną serca, zastawkowymi wadami serca czy przebytym krwotokiem mózgowym. Tabletki te są również przeciwwskazane u kobiet z chorobami wątroby, zaburzeniami spowodowanymi działaniem hormonów płciowych, w ciąży oraz w przypadku krwawień z dróg rodnych o nieustalonej etiologii.
Zobacz: Czy tabletka antykoncepcyjna zwiększa ryzyko depresji?
Ryzyko związane ze stosowaniem tej metody antykoncepcyjnej u kobiet z powyższymi przeciwwskazaniami jest nie do przyjęcia, a decyzja lekarza o odmowie wystawienia recepty nie powinna nikogo dziwić. Lekarz na pewno zaproponuje jakąś alternatywę.
Klauzula sumienia
Odmowa wydania recepty na środek antykoncepcyjny może również wynikać ze światopoglądu lekarza. Art. 39 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 1997 nr 28 poz. 152) zawiera tzw. klauzulę sumienia. Stwierdza się w nim, że „Lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30 [chodzi o przypadki zagrożenia zdrowia lub życia człowieka], z tym że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w innym zakładzie opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego.”
W przypadku zaistnienia takiej sytuacji pacjentka może domagać się otrzymania decyzji lekarza w formie pisemnej.
Co robić w przypadku odmowy?
Jeśli lekarz dopełnił wszystkich warunków koniecznych wymienionych w ustawie, czyli wskazał innego lekarza bądź placówkę opieki zdrowotnej, w której pacjentka może otrzymać pomoc, sporządził odpowiedni wpis w dokumentacji medycznej pacjentki, a także uprzedził wcześniej na piśmie przełożonego o swojej decyzji w sprawie odmowy wypisywania recept na środki antykoncepcyjne, nie pozostaje nic innego, jak skorzystać z usług innego lekarza.
Jeśli okaże się jednak, że powyższe warunki nie zostaną spełnione, pacjentka powinna udać się do przełożonego lekarza, u którego ma prawo żądać interwencji oraz złożyć pisemną skargę na lekarza, u którego nie uzyskała właściwej pomocy medycznej. Jeżeli tego rodzaju interwencja nie przyniesie rezultatu, pozostaje nam skorzystać z instytucji państwowych działających na rzecz praw pacjenta (Rzecznik Praw Pacjenta, Departament Nadzoru, Kontroli i Skarg przy Ministerstwie Zdrowia, Rzecznik Praw Obywatelskich, rzecznicy odpowiedzialności zawodowej przy właściwej izbie lekarskiej).
Przeczytaj: Czy farmaceuta może odmówić realizacji recepty?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
