Niewłaściwa diagnoza
Rodzajem błędu w sztuce lekarskiej jest błąd diagnostyczny, który polega na postawieniu przez lekarza niewłaściwej diagnozy. Ocena, czy dane zachowanie lekarza należy zakwalifikować jako błąd w sztuce, należy zawsze do biegłego lekarza danej specjalności. Tylko biegły posiadający wiedzę specjalistyczną jest w stanie ocenić, na ile postępowanie lekarza było niewłaściwe z regułami postępowania obowiązującymi w tym zawodzie, i jaki wpływ miało na postawienie błędnej diagnozy lub spowodowanie uszczerbku na zdrowiu pacjenta. Odpowiedzialność lekarza będzie wyłączona wówczas, gdy dochował należytej staranności lub był ograniczony stanem wiedzy medycznej. W takiej sytuacji nawet błędna diagnoza nie może stanowić podstawy odpowiedzialności lekarskiej.
Jedynie obiektywna niewłaściwość postępowania lekarza może prowadzić do postawienia mu zarzutu popełnienia błędu lekarskiego.
Co istotne, lekarz ma obowiązek zawsze postępować z należytą starannością, zgodnie z zasadami wiedzy lekarskiej, jednak co do zasady nie odpowiada za wystąpienie określonego efektu (np. wyleczenie chorego), lecz tylko za przedsięwzięcie wszelkich możliwych czynności, które są w danej sytuacji możliwe. Niewłaściwość zachowania lekarza może zatem wynikać również z zaniechania, np. pominięcia koniecznych do postawienia właściwej diagnozy badań, zaniechania przeprowadzenia właściwego wywiadu z pacjentem, brak zweryfikowania wyników badań.
Przeczytaj: Przedawkowanie - gdy lek staje się trucizną
Odszkodowanie z tytułu błędu lekarskiego
Właściwą drogą dochodzenia roszczeń cywilnych z tytułu błędu lekarskiego jest powództwo o odszkodowanie za szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Pozew składa się w sądzie właściwym ze względu na miejsce siedziby placówki medycznej, w której pacjent był leczony. Odszkodowanie za doznaną przez pacjenta szkodę winno objąć wydatki powstałe z konieczności leczenia następstw wywołanego przez lekarza błędu, tzn. koszty lekarstw, zabiegów, rehabilitacji a także utracone zarobki, zgodnie z treścią art. 444 kodeksu cywilnego, iż „w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszystkie wynikłe z tego koszty.” Wydatki pokrywane przez odszkodowanie muszą pozostawać w adekwatnym związku z konsekwencjami popełnionego przez lekarza błędu. Oprócz odszkodowania sąd może również przyznać pieniężne zadośćuczynienie za krzywdę niematerialną, tzn. ból, cierpienie, poniżenie, inne cierpienia fizyczne i psychiczne.
Należy zaznaczyć, że poszkodowany pacjent może domagać się zasądzenia na jego rzecz renty. Roszczenie to przysługuje w wypadku całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej, albo gdy zwiększyły się potrzeby poszkodowanego pacjenta lub zmniejszyły jego widoki na przyszłość.
Zadośćuczynienie pieniężne
Ponadto, na podstawie art.19a ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, można dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego za:
• zawinione ujawnienie danych zawartych w dokumentacji medycznej dotyczących stanu zdrowia i sposobu leczenia oraz innych informacji o pacjencie,
• nieudostępnienie dokumentacji medycznej,
• nieudzielenie świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, a w sytuacji ograniczonych możliwości ich udzielenia - za niezapewnienie korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń,
• nieinformowanie pacjenta o stanie jego zdrowia,
• udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych bez jego zgody,
• nieposzanowanie jego intymności i godności w czasie udzielania świadczeń
Przeczytaj: Jakie obowiązki wobec pacjentów ma lekarz rodzinny?
Przedawnienie
Roszczenie o naprawienie szkody przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia; w żadnym wypadku jednak termin ten nie może być dłuższy aniżeli dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie.
Termin biegnie od momentu, w którym pacjent dowiedział się o błędzie lekarskim i o osobie za niego odpowiedzialnej.
Od tej chwili ma trzy lata na złożenie pozwu. Jeśli jednak od chwili zdarzenia upłynęło już ponad 10 lat, roszczenie jest przedawnione. Wyjątek dotyczy sytuacji, w której szkoda wynikła ze zbrodni lub występku - np., gdy lekarz w sposób zawiniony spowoduje śmierć pacjenta lub ciężki uszczerbek na jego zdrowiu, narazi go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia. Takimi przypadkami mogą również interesować się organy karnego postępowania przygotowawczego - policja i prokuratura - wówczas pacjentowi łatwiej jest zorientować się, że doszło do przestępstwa. W takich okolicznościach termin do złożenia pozwu o odszkodowanie lub zadośćuczynienie wynosi 10 lat od dnia, w którym przestępstwo zostało popełnione, bez względu na to, kiedy dowiedział się o osobie odpowiedzialnej.
Z ustawy o prawach pacjenta oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta wynika ponadto, że sąd może przyznać poszkodowanemu zadośćuczynienie za krzywdę doznaną w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta. W razie zawinionego naruszenia prawa pacjenta do umierania w spokoju i godności sąd może, na żądanie małżonka, krewnych lub powinowatych do lub przedstawiciela ustawowego, zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez nich cel społeczny.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!